Równość jako fundament Unii Europejskiej. Studium kryteriów równego traktowania w konstrukcji rynku wewnętrznego

Autor:Aleksandra Szczerba-Zawada

„Równość jest wpisana w istotę Unii Europejskiej. W tej „wspólnocie prawa” pełni funkcję konstytuującą – nie ma bowiem systemu prawa bez równości wobec prawa – a także spajającą, zapewniając jedność projektu integracyjnego opartego na różnorodności. Unia Europejska została na prawie zbudowana, jest przez prawo legitymizowana i w oparciu o prawo działa, by osiągnąć postawione przed nią cele o charakterze ekonomicznym, społecznym i politycznym (art. 3 TUE).”

ze wstępu

„Autorka (…) porusza się w obszarze badawczym, który można by nazwać terra incognita. (…) Godną najwyższej pochwały inwencję badawczą Autorki wydaje się wspomagać przyjęty w monografii niejako implicite taki oto sylogizm: skoro równość jest wartością, na której opiera się UE, a jej rynek wewnętrzny jest tu relewantnym obszarem, to ta wartość na tym rynku staje się zasadą go konstruującą. (…) Recenzowana praca jest oryginalnym i innowacyjnym rozwiązaniem skomplikowanej kwestii badawczej. Definicja pola badawczego, warsztat naukowy, metodologia zasługują na najwyższą ocenę”.

Z recenzji prof. dra hab. Jana Galstera

„Monografia »Równość jako fundament Unii Europejskiej. Studium kryteriów równego traktowania w konstrukcji rynku wewnętrznego« jest książką prawniczą, dziełem dojrzałym, zawierającym duży ładunek treści poznawczych (…) co sprawia Czytelnikowi przyjemność lektury. Zawarte w niej pytania badawcze, odpowiadające im wnioski, postulaty i opinie, zwłaszcza dotyczące natury prawnej zasady równości, rozumianej jako prawo podmiotowe do niebycia dyskryminowanym ze względu na określone cechy chronione, skłaniają Czytelnika do pogłębionych refleksji i zapewne będą stanowiły zachętę do podejmowania dalszych badań naukowych przez kolejnych badaczy-naukowców”.

Z recenzji prof. UW dra hab. Roberta Grzeszczaka

Spis treści
Rozdział I. Równość jako definiendum
1. Równość jako kategoria pojęciowa
2. Status ontyczny równości w systemie prawnym Unii Europejskiej
2.1. Równość jako wartość Unii Europejskiej
2.2. Równość jako zasada ogólna prawa Unii Europejskiej
2.3. Równość w pisanym prawie pierwotnym Unii Europejskiej
2.3.1. Równość w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej
2.3.2. Równość w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej
2.4. Równość w prawie pochodnym Unii Europejskiej
2.4.1. Dyrektywy równościowe
2.4.2. Zakres podmiotowy zasady równego traktowania na gruncie dyrektyw równościowych
2.4.3. Zakres przedmiotowy zasady równego traktowania na gruncie dyrektyw równościowych
a) Zasada równego traktowania w sferze zatrudnienia
b) Zasada równego traktowania w sferze opieki społecznej
c) Zasada równego traktowania w dostępie do towarów i usług
2.4.4. Obowiązki państw członkowskich wynikające z dyrektyw równościowych
3. Konstrukcja normatywna unijnego mechanizmu równości
3.1. Formy zabronionego nierównego traktowania
3.1.1. Dyskryminacja bezpośrednia
3.1.2. Dyskryminacja pośrednia
3.1.3. Molestowanie i molestowanie seksualne
3.2. Dopuszczalne odstępstwa od zasady równego traktowania
3.2.1. Istotny i determinujący wymóg zawodowy
3.2.2. Uzasadnienie odmiennego traktowania ze względu na wiek
3.2.3. Działania pozytywne
3.2.4. Racjonalne usprawnienia dla osób niepełnosprawnych
3.3. Środki prawne zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania
Rozdział II. Równe traktowanie ze względu na płeć na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Płeć jako cecha prawnie chroniona
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na płeć
2.1. Równe traktowanie ze względu na płeć w sferze zatrudnienia
2.1.1. Równe traktowanie ze względu na płeć w dostępie do zatrudnienia, awansu zawodowego i szkolenia zawodowego
2.1.2. Równe traktowanie ze względu na płeć w zakresie wynagrodzenia
2.1.3. Równe traktowanie ze względu na płeć w zakresie pozostałych warunków zatrudnienia i pracy
2.2. Równe traktowanie ze względu na płeć w sferze zabezpieczenia społecznego
2.2.1. Równe traktowanie ze względu na płeć w ustawowych systemach zabezpieczenia społecznego
2.2.2. Równe traktowanie ze względu na płeć w zawodowych systemach zabezpieczenia społecznego
2.3. Równe traktowanie ze względu na płeć w dostępie do towarów i usług
3. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na ciążę i macierzyństwo
3.1. Ochrona życia i zdrowia pracownicy w związku z ciążą i macierzyństwem
3.2. Ochrona statusu prawnego pracownicy w czasie ciąży i urlopu macierzyńskiego
3.3. Ochrona statusu prawnego pracownicy w związku z pełnionymi funkcjami rodzicielskimi
4. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na tożsamość płciową
Rozdział III. Równe traktowanie ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Pochodzenie rasowe i etniczne jako cechy prawnie chronione
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne
2.1. Równe traktowanie ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne w zatrudnieniu
2.2. Równe traktowanie ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne w dostępie do dóbr i usług
2.3. Równe traktowanie ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne w edukacji
Rozdział IV. Równe traktowanie ze względu na religię na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Religia jako cecha prawnie chroniona
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na religię
Rozdział V. Równe traktowanie ze względu na niepełnosprawność na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Niepełnosprawność jako cecha prawnie chroniona
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na niepełnosprawność
2.1. Równe traktowanie ze względu na niepełnosprawność w zatrudnieniu
2.2. Równe traktowanie ze względu na niepełnosprawność w dostępie do towarów i usług
Rozdział VI. Równe traktowanie ze względu na wiek na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Wiek jako cecha prawnie chroniona
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na wiek
2.1. Równe traktowanie ze względu na wiek w zatrudnieniu
2.2. Równe traktowanie ze względu na wiek w dostępie do towarów i usług
Rozdział VII. Równe traktowanie ze względu na orientację seksualną na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej
1. Orientacja seksualna jako cecha prawnie chroniona
2. Zakres ochrony przed nierównym traktowaniem ze względu na orientację seksualną
2.1. Równe traktowanie ze względu na orientację seksualną w zatrudnieniu
2.2. Równe traktowanie ze względu na orientację seksualną w odniesieniu do swobody przepływu osób
Zakończenie
Summary