Modele prokonkurencyjnych rozwiązań prawnych w zakresie pasażerskich przewozów kolejowych

Autor: Stefan Akira Jarecki

Publikacja podejmuje problematykę rozwiązań prawnych mających na celu zapewnienie konkurencji w zakresie działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu pasażerskich przewozów kolejowych. Tematyka ta ma szczególne znaczenie bowiem usługi pasażerskiego transportu kolejowego zaspokajają elementarne potrzeby społeczne związane z przemieszczaniem się (dojazdem do miejsc pracy, edukacji, wypoczynku, itp.). Analiza tytułowego zagadnienia została podjęta w sposób pionierski w literaturze polskiej. Oryginalne założenie autora polega na stwierdzeniu, że w oparciu o jeden z dwóch determinantów warunkujących występowanie konkurencji w pasażerskich przewozach kolejowych, tj. determinant dostępu do rynku oraz determinant nierentowności znacznej części przewozów, możliwe jest wyróżnienie dwóch zasadniczych modeli prokonkurencyjnych rozwiązań prawnych dotyczących pasażerskich przewozów kolejowych – modelu konkurencji na rynku oraz modelu konkurencji o rynek. Model konkurencji na rynku obejmuje rozwiązania prawne polegające na wprowadzeniu konkurencji pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami kolejowymi w zakresie świadczonych usług przewozowych. Opiera się on na zapewnieniu równego i niedyskryminacyjnego dostępu do infrastruktury wszystkim przedsiębiorstwom kolejowym zainteresowanym świadczeniem usług przewozowych. Model konkurencji o rynek polega na powierzaniu świadczenia usług przewozowych w drodze konkurencyjnych i niedyskryminacyjnych procedur przetargowych. W tym przypadku konkurencja pojawia się w momencie wyboru przedsiębiorstw świadczących usługi przewozowe, lecz nie występuje na etapie ich świadczenia.

W książce zostały przybliżone prokonkurencyjne rozwiązania dotyczące rynku pasażerskich przewozów kolejowych stosowane w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Wybór tych państw nie był przypadkowy. Państwa te są powszechnie stawiane za przykład skutecznego zastosowania rozwiązań służących stworzeniu konkurencji w pasażerskim transporcie kolejowym. Jednocześnie w państwach tych zastosowano oryginalne rozwiązania. Regulacje brytyjskie i niemieckie doskonale obrazują możliwość zastosowania różnych rozwiązań służących osiągnięciu tego samego celu. A zatem są idealne do przedstawienia funkcjonowania prokonkurencyjnych rozwiązań dotyczących rynku pasażerskich przewozów kolejowych z punktu widzenia wyróżnionych w książce modeli. Oprócz analizy modeli konkurencji w sektorze pasażerskiego transportu kolejowego, tj. modelu konkurencji na rynku i modelu konkurencji o rynek, autor szeroko omówił zagadnienie finansowania usług przewozowych, wyjaśniając, kiedy rekompensata z tytułu świadczenia usług przewozowych w pasażerskim transporcie kolejowym stanowi pomoc publiczną w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz kiedy można uznać, że pomoc ta jest zgodna z rynkiem wewnętrznym.

Książka nagrodzona wyróżnieniem w konkursie organizowanym przez Centrum Studiów Antymonopolowych i Regulacyjnych - „Nagrody CARS 2015”.